TUẦN 02: ÂM THANH TRỐNG RỖNG
Xin chúc mừng! Bạn đã hoàn thành Tuần Thứ Nhất của Chương trình 8 Phút Thiền!
Có thể đây là lần đầu tiên trong đời bạn biến mong muốn học thiền thành hiện thực.
Tính đến thời điểm này, bạn đã thiền được xấp xỉ một giờ. Nếu trước đó bạn chưa bao giờ thiền, thì đây quả là một kỷ lục cá nhân mới. Và giờ này tuần sau, thành tích đó sẽ được nhân đôi.
Tuần trước, chúng ta đã thực hiện kỹ thuật thở trong thiền. Và tôi dám chắc người đồng hành "trung thành" của bạn (và của tất cả mọi người) - Tâm trí Bất định - thường xuyên quấy nhiễu các buổi thiền của bạn. Cũng có thể bạn đã trải nghiệm được, dù chỉ trong chốc lát cảm giác này: Tâm trí Bất định biến mất và những suy nghĩ của bạn cứ lười trôi như đám mây bay ngang qua bầu trời cao rộng.
Đấy là vị của thiền, là sự nếm trải giúp bạn thấu hiểu bằng cách nào thiền có thể cho phép bạn giơ được sự bình yếm an tịnh, bất chấp tâm trí bạn có ào ạt tuôn ra đủ thứ suy nghĩ gì chăng nữa.
Nếu bạn thấy mình chưa có trải nghiệm này, thì cũng đừng lo, bởi một lúc nào đó, bạn sẽ có. Đó là kết quả tự nhiên của thiền tập.
Vì bạn đang chuẩn bị cho Tuần Thứ Hai, nên đây là thời điểm rất thích hợp để điểm lại những Chỉ dẫn thực hành thiền quan trọng:
- Chấp nhận... Chấp nhận... Chấp nhận... Chấp nhận cái đang là. Đón nhận mọi điều xảy đến. Không chối bỏ điều gì. Xúc cảm, ý nghĩ, hình ảnh - tất cả đều được đối xử như nhau. Càng chấp nhận trọn vẹn, bạn càng hiện hữu trong hiện tại, và sự tập thiền lại càng suôn sẻ.
- Nắm bắt và Buông bỏ. Khi nhận ra mình đang mắc vào một suy nghĩ hãy nhẹ nhàng buông bỏ nó. Theo thời gian, bạn sẽ tinh nhạy hơn, dễ nhận ra khi nào mình "mắc" phải thứ gì đó hơn. Khi đó, buông bỏ cũng sẽ trở nên dễ dàng hơn và tự nhiên hơn.
Luôn ghi nhớ cặp bài trùng nói trên khi bạn bắt đầu Tuần Thứ Hai. Và hãy nhớ rằng, giờ này tuần sau, bạn sẽ có mười bốn buổi tập thiền làm vốn.
Vậy thì, còn chần chừ gì nữa! Hãy tiến lên nào!
BẠN SẼ LÀM GÌ?
Hiện nay, tình trạng ô nhiễm tiếng ồn lan tràn khắp nơi chẳng khác gì một thứ dịch bệnh. Chúng ta sống, cam chịu sự tra tấn không ngừng của những dàn âm thanh nổi chát chúa, tiếng còi xe cứu thương xé tai, tiếng động cơ máy bay ù ù và còi báo động chống trộm xe inh ỏi...
Hầu như ngày nào của bạn cũng ngập ngụa trong những âm thanh rác và có lẽ bạn đã tìm ra cách chống trả. Đó thường là những "phát minh và ứng dụng" kiểu "mũ nỉ che tai" về mặt thực thể và tâm lý.
Ví dụ, công trường xây dựng gần nhà khiến bạn phát điên? Bạn có thể vặn to dàn máy âm thanh nổi. Trẻ con nô đùa quá ầm ĩ? Cocktail Vodkatini sẽ giải quyết vấn đề. Còi báo động không ngừng rú rít? Thì chơi luôn dàn âm thanh nổi lẫn martini cùng lúc!
Những mẹo này có thể có tác dụng, nhưng cũng chỉ đến một mức nào đó. Còn ở đây, chúng ta có một cách tốt hơn nhiều: Thiền định. Bạn có thể bán tín bán nghi, nhưng quả thật thiền có thể giúp bạn giải quyết tình trạng ô nhiễm tiếng ồn mà không cần "mũ nỉ che tai". Và đây chính là khi Thiền âm thanh Trống rỗng thể hiện vai trò của nó.
Thiền âm thanh Trống rỗng là kỹ thuật xử lý âm thanh với tất cả sự trần trụi nguyên sơ của nó. Trong tuần này, bạn sẽ dành 8 phút mỗi ngày chỉ để nghe âm thanh - không cần xác định, gạn lọc, chối bỏ hay đánh giá. Rồi bạn sẽ phải ngạc nhiên khi thấy kỹ thuật này có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu đến mức nào.
Đây là một ví dụ minh họa cho điều tôi vừa nói: Giả sử bạn đang thiền. Đột nhiên, bạn nghe thấy ở đâu đó có tiếng ù ù rất nhật rồi to dần lên. Thậm chí trước khi bạn kịp nhận ra, tâm trí đã xác định đó là âm thanh của một chiếc máy bay nhỏ. Và một loạt những ý nghĩ, hình ảnh và cảm giác cơ thể tuôn trào nối tiếp nhau như những người lính bộ binh đang đều chân bước. Kịch bản có thể sẽ như thế này:
Chết tiệt, mình ghét chiếc máy bay đó! Nó cản trở buổi tập thiền của mình. Có vẻ nó đang ở rất gần, cứ như ngay trên đầu. Tên phi công ngu ngốc! Mình cũng thật ngu! Lẽ ra mình không nên chuyển đến ở gần sân bay như thế này, ước chi có đủ tiền, mình sẽ dọn về sống ở vùng quê.
Bạn nắm được câu chuyện rồi chứ? Nó bắt đầu bằng một âm thanh ù ù đơn giản, vô hại. Rồi điều tiếp theo bạn biết là bạn làm chính mình thất vọng. Ví dụ này cho thấy Tâm trí Bất định làm đúng công việc của nó: Liên tục tiếp nhận, phân tích và kết nối mọi đầu vào cảm giác không chỉ bằng thính giác mà là cả năm giác quan.
Nhưng còn có một lựa chọn khác, hiệu quả hơn và đỡ stress hơn, lại một lần nữa, tưởng tượng bạn đang ngồi thiền. Chiếc máy bay đó lại xuất hiện. Bạn nghe thấy tiếng ù ù nho nhỏ, rồi lớn dần... lớn dần... lớn dần. Nhưng tất cả chỉ có thế. Bạn chỉ nghe thấy nó. Đừng nghĩ đến chiếc máy bay, mà chỉ coi nó là âm thanh đơn thuần. Tiếp nhận âm thanh đó như những gì nó có và để nó làm phận sự của mình. Trong chốc lát, âm thanh đó, tự nó, sẽ giảm dần... giảm dần… giảm dần.
Là thế đó, âm thanh đến, rồi đi. Nó nhảy điệu vũ của riêng mình và cứ thế... Bạn không nhảy múa cùng, không bám theo mà cũng không gạt bỏ hay kể chuyện về nó. Tôi gọi đây là “âm thanh trống rỗng" - âm thanh không bị tô vẽ thêm bởi những ý niệm, những liên tưởng và những hình ảnh của bạn.
Thiền Âm thanh Trống rỗng nghe có vẻ đơn giản, nhưng đáng ngạc nhiên nếu bạn gặp khó khăn với nó. Hãy xem lại ví dụ trên và chú ý: Tâm trí cần liên kết âm thanh với những suy nghĩ, đánh giá, niềm tin... một cách tức khắc đến mức nào. Tình trạng này chắc chắn sẽ xảy ra một lần nữa, nếu không muốn nói là nhiều lần nữa, khi bạn thiền.
Đừng lo lắng, đừng thất vọng, hoặc nghĩ rằng bạn làm gì sai. Chỉ cần tiếp tục. Đó chính là lý do tại sao chúng ta nói thiền là để tập luyện và thực hành.
Nào, giờ hãy lật sang trang tiếp theo và cùng bắt đầu!
CHUẨN BỊ
- Đặt đồng hồ hẹn giờ 8 phút.
- Ngồi trên ghế, đúng tư thế thiền, thoải mái và tỉnh táo.
- Nhẹ nhàng khép mắt lại.
- Hít một hơi dài, sâu, gạt bỏ những lo lắng, hi vọng, mộng tưởng đang có. Giữ hơi lại một lúc. Sau đó thở ra nhẹ nhàng và chậm rãi.
- Lặp lại một lần nữa. Hít thật sâu. Buông bỏ mọi căng thẳng còn sót lại.
- Bấm đồng hồ.
THỰC HÀNH
- Chú ý đến âm thanh xung quanh bạn. Tất cả các âm thanh. Đừng cố gạn lọc hay chối bỏ chúng.
- Mặc nhiên để âm thanh khởi lên hay lắng xuống tùy ý.
- Âm thanh chỉ là âm thanh. Không cần phải gắn nó với một sự vật, sự việc nào.
- Nếu một âm thanh làm nảy sinh một hình ảnh trong tâm trí hay một cảm giác nào đó ở cơ thể, thì cũng không có vấn đề gì hết. Chỉ cần ghi nhận hiện tượng đó. Rồi nhẹ nhàng bỏ qua âm thanh đó.
- Tiếp tục luyện kỹ thuật này cho đến khi chuông hẹn giờ reo.
- Lặp lại kỹ thuật này 8 phút mỗi ngày, liên tục trong một tuần.
KỸ THUẬT NÀY NHƯ THẾ NÀO?
Bạn nắm được câu chuyện rồi chứ? Nó bắt đầu bằng một âm thanh ù ù đơn giản, vô hại. Rồi điều tiếp theo bạn biết là bạn làm chính mình thất vọng. Ví dụ này cho thấy Tâm trí Bất định làm đúng công việc của nó: Liên tục tiếp nhận, phân tích và kết nối mọi đầu vào cảm giác không chỉ bằng thính giác mà là cả năm giác quan.
Nhưng còn có một lựa chọn khác, hiệu quả hơn và đỡ stress hơn, lại một lần nữa, tưởng tượng bạn đang ngồi thiền. Chiếc máy bay đó lại xuất hiện. Bạn nghe thấy tiếng ù ù nho nhỏ, rồi lớn dần... lớn dần... lớn dần. Nhưng tất cả chỉ có thế. Bạn chỉ nghe thấy nó. Đừng nghĩ đến chiếc máy bay, mà chỉ coi nó là âm thanh đơn thuần. Tiếp nhận âm thanh đó như những gì nó có và để nó làm phận sự của mình. Trong chốc lát, âm thanh đó, tự nó, sẽ giảm dần... giảm dần… giảm dần.
Là thế đó, âm thanh đến, rồi đi. Nó nhảy điệu vũ của riêng mình và cứ thế... Bạn không nhảy múa cùng, không bám theo mà cũng không gạt bỏ hay kể chuyện về nó. Tôi gọi đây là “âm thanh trống rỗng" - âm thanh không bị tô vẽ thêm bởi những ý niệm, những liên tưởng và những hình ảnh của bạn.
Thiền Âm thanh Trống rỗng nghe có vẻ đơn giản, nhưng đáng ngạc nhiên nếu bạn gặp khó khăn với nó. Hãy xem lại ví dụ trên và chú ý: Tâm trí cần liên kết âm thanh với những suy nghĩ, đánh giá, niềm tin... một cách tức khắc đến mức nào. Tình trạng này chắc chắn sẽ xảy ra một lần nữa, nếu không muốn nói là nhiều lần nữa, khi bạn thiền.
Đừng lo lắng, đừng thất vọng, hoặc nghĩ rằng bạn làm gì sai. Chỉ cần tiếp tục. Đó chính là lý do tại sao chúng ta nói thiền là để tập luyện và thực hành.
Nào, giờ hãy lật sang trang tiếp theo và cùng bắt đầu!
CHỈ DẪN THỰC HÀNH THIỀN CỦA TUẦN
ÂM THANH TRỐNG RỖNG
- Đặt đồng hồ hẹn giờ 8 phút.
- Ngồi trên ghế, đúng tư thế thiền, thoải mái và tỉnh táo.
- Nhẹ nhàng khép mắt lại.
- Hít một hơi dài, sâu, gạt bỏ những lo lắng, hi vọng, mộng tưởng đang có. Giữ hơi lại một lúc. Sau đó thở ra nhẹ nhàng và chậm rãi.
- Lặp lại một lần nữa. Hít thật sâu. Buông bỏ mọi căng thẳng còn sót lại.
- Bấm đồng hồ.
THỰC HÀNH
- Chú ý đến âm thanh xung quanh bạn. Tất cả các âm thanh. Đừng cố gạn lọc hay chối bỏ chúng.
- Mặc nhiên để âm thanh khởi lên hay lắng xuống tùy ý.
- Âm thanh chỉ là âm thanh. Không cần phải gắn nó với một sự vật, sự việc nào.
- Nếu một âm thanh làm nảy sinh một hình ảnh trong tâm trí hay một cảm giác nào đó ở cơ thể, thì cũng không có vấn đề gì hết. Chỉ cần ghi nhận hiện tượng đó. Rồi nhẹ nhàng bỏ qua âm thanh đó.
- Tiếp tục luyện kỹ thuật này cho đến khi chuông hẹn giờ reo.
- Lặp lại kỹ thuật này 8 phút mỗi ngày, liên tục trong một tuần.
KỸ THUẬT NÀY NHƯ THẾ NÀO?
Có thể bạn thấy kỹ thuật Thiền âm thanh Trống rỗng khó thực hiện nhưng chắc hẳn bạn đã cảm nghiệm được thế nào là sự an lạc, bình yên khi đơn giản tiếp nhận mọi thứ như lẽ vốn có. Vậy thì, sao bạn không thử và áp dụng kỹ thuật âm thanh Trống rỗng đối với các giác quan khác, để có trải nghiệm trọn vẹn với thị giác, xúc giác, vị giác và khứu giác.
Bạn có thể áp dụng như thế nào? Dưới đây là ví dụ về việc chuyển từ kỹ thuật âm thanh Trống rỗng sang "Cái nhìn Trống rỗng".
Bây giờ là mùa xuân, bạn tình cờ nhìn thấy một cây anh đào đang nở hoa rất đẹp. Bạn dừng lại, yên lặng ngắm nhìn. Bạn không so sánh nó với cây hoa anh đào mà bạn nhìn thấy ở Washington D.C năm ngoái hoặc với những cây táo đang trổ hoa dọc con đường. Thay vào đó, bạn chỉ thấy nó y như cách bạn "chỉ nghe" âm thanh trong kỹ thuật âm thanh Trống rỗng - không ý kiến, suy nghĩ, phán xét hay so sánh.
Nhìn một cái cây theo cách này giống như nhìn vạn vật lần đầu. Đây có thể là một trải nghiệm vui sướng, thậm chí cực kỳ vui sướng. Thử tưởng tượng bạn trải qua một ngày dài theo cách này, chỉ nhìn, chỉ ăn, chỉ ngửi, chỉ cảm thấy, mà không gạn lọc, phê bình hay đánh giá một cảm giác Vô thường và Bình an sẽ đến với bạn.
Nghe thật tuyệt đúng không? Hẳn rồi. Và thiền có thể giúp bạn như thế đó.
HỎI - ĐÁP:
TÔI CÓ ĐANG THIỀN ĐÚNG CÁCH KHÔNG?
Buổi tập thiền của tôi thật tệ. Có vấn đề gì vậy?
Bạn chẳng bao giờ nghe thấy ai phàn nàn khi có một buổi tập thiền “tốt đẹp". Nhưng nghe này, nếu bạn “thấy tệ" thì hãy dè chừng! Vì ngay lập tức bạn hình dung ra điều gì đó sai lầm nghiêm trọng lắm! Dưới đây là một kịch bản điển hình:
Được rồi mình đang thiền... Làm hệt như chỉ dẫn... Người ta bảo lờ mình sẽ cảm thấy bình yên, hạnh phúc và vui sướng!... Nhưng rõ ràng là mình không thế!... Mình chưa bao giờ nắm bắt được gì!... Buổi tập thiền này tệ quá!
Nghe quen quá phải không? Cứ thoải mái đi đã! Đây không phải là một buổi thiền tồi, trái lại, nó là một buổi thiền hoàn hảo. Tại sao? Bởi nó cho bạn thấy vấn đề không phải ở sự thiền tập của bạn, mà là ở đầu óc ưa phán xét của bạn mà trong trường hợp này đang cố quả quyết rằng buổi thiền này rất tệ.
Như bạn cũng đã biết chỉ có một tiêu chí duy nhất để đánh giá một buổi thiền: “Buổi thiền tốt là buổi thiền đã tập. Buổi thiền tồi là buổi thiền đã bị bỏ qua". Hãy luôn ghi nhớ điều đó!
Và hãy tiếp tục thiền! Buổi tập này rất tốt.
Làm sao tôi biết được kỹ thuật thiền này có phù hợp với tôi không?
Có hàng trăm kỹ thuật thiền để lựa chọn. Khi bạn hoàn thành chương trình 8 tuần này, bạn sẽ đạt đến trình độ cao hơn nhiều, cho phép bạn tìm kiếm và lựa chọn kỹ thuật thiền phù hợp với mình. Nhưng hiện tại, hãy để tôi lựa chọn giùm bạn.
Điều quan trọng là bạn phải theo sát chương trình này đúng với những gì nó được trình bày và mỗi kỹ thuật thiền phải được luyện tập trong khoảng thời gian đủ bảy ngày. Thói quen này sẽ chặn được sự phát triển của một tai họa rất thường gặp mà tôi gọi là "mua sắm để thỏa mãn" - một thú vui có thể đưa tới bất kỳ điều gì, trừ sự thỏa mãn.
"Mua sắm để thỏa mãn" là sự đeo đuổi không ngừng nhằm tìm kiếm niềm vui từ thứ gì đó bên ngoài, bạn biết đấy, thứ mà bằng mọi giá bạn phải có. Dưới đây là biểu hiện của nó:
Bạn nhìn thấy một món hàng, có thể là một túi sô-cô-la Hershey có giá 2,99 đô-la hoặc một chiếc xe BMW trị giá 89.000 đô-la. Bạn nghĩ giá mà mình có nó, mình sẽ rất vui. Sau đó, bạn làm mọi cách miễn là có được nó. Và bạn thấy hạnh phúc, trong khoảnh khắc ngắn ngủi. Với những thanh sô-cô-la Hershey, có thể sẽ là hai phút. Với chiếc BMW, thời gian hạnh phúc có thể lâu hơn - đến hai tuần, hoặc cho đến khi bạn nghe thấy tiếng kêu đầu tiên của bộ phận giảm xóc.
Mong muốn học hỏi kỹ thuật thiền khác của bạn cũng tương tự như chuyện những thanh sô-cô-la Hershey và chiếc BMW. Bạn tin rằng nếu có thể sử dụng kỹ thuật thiền khác, bạn sẽ tránh được những khó khăn trong quá trình thiền tâm và bạn sẽ hạnh phúc. Thế nhưng, nếu bạn kiên trì luyện tập kỹ thuật thiền đã chọn, thì dù chỉ trong một tuần, nó vẫn sẽ là bước tiến có ý nghĩa, giúp giải phóng bạn khỏi quan niệm cho rằng hạnh phúc là thứ gì đó "ở ngoài kia” thứ gì đó xuất hiện tiếp theo. Đây có thể là bước đột phá đầu tiên trong vòng tròn luẩn quẩn "mua sắm để thỏa mãn". Nghe có vẻ đây mới là lựa chọn tốt hơn chứ nhỉ?
Vì vậy bạn hãy cứ kiên trì với kỹ thuật thiền của tuần cho đến khi được hướng dẫn chuyển sang kỹ thuật khác. Chú ý đến tất cả những câu hỏi và những mối nghi ngại khiến bạn nghĩ rằng có một kỹ thuật thiền tốt hơn "ở ngoài kia" và giá như bạn có thể sử dụng kỹ thuật đó...
Làm sao tôi biết được thiền đang có “tác dụng”?
Thiền định phát huy tác dụng theo cách rất khác so với những phương pháp khác. Khi bạn thiền, những gì có vẻ đang xảy ra và thực sự đang xảy ra là hai thứ khác hẳn nhau.
Hãy giả sử là bạn vừa ngồi xuống thiền. Tuy nhiên, bạn cảm thấy giống như là bạn chỉ ngồi đó, vô dụng như mấu lồi trên khúc gỗ. Điều tiếp theo bạn biết là trong đầu bạn đang ào ạt một dòng miên man những ý ngẫu cảm xúc, cảm giác cơ thể - một vài trong số chúng ảnh hường đến việc thiền tập của bạn, khiến bạn thấy mình đang tập sai hoặc đang phí phạm thời gian. Nhưng sự thật không phải như thế. Có sự tiến triển mạnh mẽ đang diễn ra mà bạn không nhìn thấy được.
Biết được điều này sẽ làm bạn nhẹ nhõm. Bạn không cần kiểm soát cơ thể mình để cố đạt tới kết quả rõ ràng nào nữa. Tất cả những gì bạn phải làm là tiếp tục Chương trình 8 Phút Thiền. Nó đang có tác dụng, cho dù bạn biết hay không.
Tôi đã thiếp đi trong khi thiền, có sao không?
Không vấn đề gì cả. Vậy, bây giờ sẽ là lúc bạn thiền.
Tất cả các thiền giả đều có lúc thiếp đi trong khi đang tập. Bạn bước vào trạng thái thật thư thái và - tạm biệt... tạm biệt... Chẳng có vấn đề gì khi bạn ngủ thiếp đi cả, đừng bao giờ trừng phạt hay trách móc bản thân vì điều đó.
Mặt khác, cơn chợp mắt của bạn không được tính vào thời gian thiền. Điều tốt nhất nên làm khi tỉnh dậy là - bạn đã đoán ra rồi đó - hẹn giờ 8 phút và bắt đầu thiền lại từ đầu.
Dưới đây là một vài chỉ dẫn đơn giản có thể giúp bạn tỉnh táo và sẵn sàng thiền:
- Chỉnh sửa tư thế là việc tuy đơn giản nhưng có thể tạo ra sự khác biệt lớn, giúp bạn giữ được tỉnh táo.
- Giữ cho phòng hơi lạnh một chút. Tắt lò sưởi đi. Cho phòng chút không khí trong lành. Cởi bỏ khăn lem áo vest hay khăn quàng cổ.
- Té một ít nước lạnh lên mặt trước khi ngồi xuống thiền.
- Tập một bài tập thể dục ngắn để khởi động. Vài hơi thở sâu có thể cũng rất tốt.
- Đừng bao giờ tập thiền ngay khi vừa ăn no, hoặc sau khi uống một cốc café đậm hay một ly sâm-banh to.
- Đang tập thiền vào lúc nghỉ trưa. Bạn sẽ chỉ thất bại mà thôi.
Bạn làm rất tốt. Nếu đây là ngày thứ bảy của tuần luyện tập, hãy tập luyện bài này trong 7 ngày tới và học hỏi bài học tiếp theo
TUẦN 02: ÂM THANH TRỐNG RỖNG
4/
5
Oleh
ABU
